آسیب شناسی اجتماعی (Social Pathology)  ویا انحرافات وکج روی های اجتماعی عبارت است از مطالعه و شناخت ریشه بی نظمی های اجتماعی. در واقع، آسیب شناسی اجتماعی مطالعه و ریشه یابی بی نظمی ها، ناهنجاری ها و آسیب هایی نظیر بیکاری، اعتیاد، فقر، خودکشی، طلاق و...، همراه با علل و شیوه های پیش گیری و درمان آن ها و نیز مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامانی اجتماعی است.

🔸در پیدایش انحرافات اجتماعی و رفتارهای نابهنجار و آسیب زا عوامل متعددی به عنوان عوامل پیدایش و زمینه ساز می تواند مؤثر باشد .از

عوامل فردیی (جنس، سن، وضعیت ظاهری و...) تا

عوامل روانی( حساسیت، نفرت، ترس و...)همچنین عوامل اجتماعی( خانواده، طلاق، فقر، فرهنگ، اقتصاد و...)واما یکی از مهم ترین عوامل که باید به صورت ویژه مورد برسی قرارگیرد عوامل محیطی می باشد.(از جمله آنها اوضاع و شرایط اقلیمی، شهر و روستا، کوچه و خیابان، گرما و سرما و...)   از آنجا که ممکن است در پیدایش هر رفتاری، عوامل فوق و یا حتی عوامل دیگری نیز مؤثر باشد، از این رو، نمی توان به یک باره فرد را به عنوان علت العلل در جامعه مقصر شناخت و سایر عوامل را نادیده گرفت.

🔸به عبارت دیگر، مطالعه خاستگاه اختلال ها، بی نظمی ها و نابسامانی های اجتماعی، آسیب شناسی اجتماعی است؛ زیرا اگر در جامعه ای هنجارها مراعات نشود، کجروی پدید می آید و رفتارها آسیب می بیند. یعنی، آسیب زمانی پدید می آید که از هنجارهای مقبول اجتماعی تخلفی صورت پذیرد. عدم پای بندی به هنجارهای اجتماعی موجب پیدایش آسیب اجتماعی است. مطمئنا پرسش های متعددی در اذعان عمومی در رابطه با آسیب های اجتماعی و راههای پیشگیری واحیانا راههای مقابله با آن وجود دارد.بدین صورت که این آسیبها چگونه شکل می گیرند وآیا خطراتی هم دارند یا نه. ویا اینکه مسوولین (مدیران شهری) راهکارهای برای کاهش آسیب پذیری اجتماعی انجام داده ند یا نه.

🔸پس از شناخت کامل از آسیب های اجتماعی وشناسایی عوامل بوجود آمدن آنها نیازمند یک مدیریت استراتژیک از جانب مدیریت شهری در راستای کاهش آسیب های اجتماعی خواهیم بود. بدین صورت که در یک رابطه چند سویه با ارگانهای مربوطه از مراکز تحقیقاتی ودانشگاهی گرفته تا آموزش وپرورش  وبهزیستی ویا سمن های مردمی که بصورت هدفمند به برسی علل وعوامل آسیب های اجتماعی در قالب یک کارگروه ویژه بپردازند. وراهکارهای جهت کاهش آسیب ها  بدهند ونهایتا آموزش های لازم در خصوص شناخت این آسیب ها بپردازند.

🔸در این میان نقش مدیریت شهری بسیار مهم و حائز اهمیت خواهد بود. بدین صورت که مدیریت شهری در پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي مي تواند نقشي سازنده داشته باشد،  استفاده از ظرفيت مديريت شهري در حوزه کاهش ناهنجاريهاي اجتماعي مي تواند به عنوان يک عامل تعيين کننده مطرح باشد.بروز ناهنجاريهاي اجتماعي در شهرها يکي از مشکلات حاد جوامع بشري محسوب مي شود ومديريت شهري در اتخاذ سياست پيشگيري از هنجارها مي تواند تاثير بسزايي داشته باشد و با ايجاد تغييرات طراحي و برنامه ريزي مناسب مكاني، محيط را در برابر آسيب هاي اجتماعي مقاوم نموده و از بين بردن فرصت هاي مجرمانه در شهرها موجب كاهش ميزان اين هنجارها گردد.

🔸 مدیریت شهری در حوزهی کاری خود بخصوص در موضوعات فرهنگي، اجتماعي و ورزشي با نگاهي انسان محور تغييرات اساسي را در شکل و محتواي برنامه هاي موجود مطابق با نظرات نافذ صاحب نظرات حوزه علوم اجتماعي و روانشناسي دنبال کند تا از اعمال سليقه ها و محدوديتهاي فکري در اين حوزه پيشگيري نماید،  جوان امروز نيازمند تخليه هيجانات است و مديريت شهري با فراهم کردن امکانات برای ورزش هاي سالم مي تواند زمينه پيشگيري از اين هنجارهاي را فراهم كند. باید از ظرفيت هاي هيجاني جوانان در راستاي شکستن هنجارهاي اجتماعي و قوانين ناشي از بي تفاوتي جامعه استفاده کرد، پرداختن به ورزش هاي حرفه اي و حمايت از تيم هاي مطرح در اين حوزه می تواند سرلوحه برنامه هاي مديريت شهري در راستاي حمايت از جوانان قرار گیرد. پیشگیری از آسیب های اجتماعي يکي از روش هاي پيشگيري از جرم در شهرها می باشد.ورزش تنها دارويي است که بدون هزينه به درمان بيماري هاي روحي و جسمي هر فرد کمک مي كند و تلاش بر توسعه ورزش از سوي مسئولان مديريت شهري در شهر بندرعباس  باید با جديت بيشتري دنبال شود.

 لزوم چاره اندیشی مدیریت شهری براي ايجاد نشاط اجتماعي يکي از راهکارهاي اساسي و مهم در اين زمينه می تواند باشد.  با ايجاد و تقويت نشاط اجتماعي مي توان احتمال شيوع برخي از آسيب هاي اجتماعي از قبيل اعتياد، خشونت، آسيب هاي ناظر بر سلامت روان از قبيل افسردگي و اضطراب و ساير اختلالات روانشناختي را کاهش داد.

🔸در گام اول مناسب ترین کار، در کاهش آسیب های اجتماعی می تواند ایجاد و استقرار دفتر مددکاران اجتماعی در نقاط خاصی از شهر بخصوص پارکها، پایانه های مسافری یا محل های  پر تردد باشد.در تشریح وظایف مددکاران اجتماعی مستقر در پایگاه خدمات اجتماعی، جامعه هدف این پایگاه شامل تمام افراد آسیب دیده از جمله کودکان کار و خیابان، معتادین متجاهر، بی خانمان ها، دختران و کودکان فراری می باشد که اولویت رسیدگی با دختران و کودکان فرار قبل از آسیب دیدگی می باشد که از حساسیت ویژه ای برخوردار است . مشاوره لازم درخصوص ارتقاء سلامت اجتماعی ، کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی، مشاوره و آموزش، آگاه سازی گروه های هدف در جهت شناخت نیازها و تلاش در رفع آنها، گسترش روحیه خودباوری و خود اتکایی، ارتقاءنقش تسهیلگری و کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی را از جمله اهداف مهم پایگاه های خدمات اجتماعی برشمرد.

   با توجه به حساسیت مدیریت شهری وشهروندان به این مسائل ،  بایدفراتر از ایجاد پایگاه های خدمات اجتماعی مستقر در پارک ها برای خدمات مشاوره فردی و گروهی ،  به سمت برگزاری کارگاه های آموزشی ویژه ی افراد در معرض آسیب و آسیب دیده و خانواده های آنان ، ارتباط با NGO ها و خیرین محله ویا ارگانهای مربوطه بهزیستی یا علوم پزشکی  ، پیش برویم. که در نهایت منتج به کاهش آسیب های اجتماعی خواهد شد.

🔸یکی از پیشنهادهای مفید که می تواند گام دوم در کاهش آسیب های اجتماعی از جانب مدیریت شهری در شهر بندرعباس باشد. اهمیت آموزش واطلاع رسانی در شناخت آسیب های اجتماعی باشد .زیرا با شناخت وآگاهی از این مسائل می توان بسیاری از پیامدهای خطرناک جلو گیری کرد . به همین منظور  پیشنهاد می گردد که کتاب یا مجله با موضوعیت آسیب های اجتماعی در خصوص شناخت موثردر مسیر مهار یا کاهش آن اثر گذار باشد چاپ گردد. وبصورت گسترده از طریق نهادهای مربوطه مثل بهزیستی یا آموزش وپرورش ودیگر نهادهای مربوطه نیز نشر گردد.